Suy thận mạn giai đoạn cuối đang gia tăng nhanh chóng trên toàn cầu và tại Việt Nam. Theo thống kê, hàng chục nghìn bệnh nhân cần điều trị thay thế thận, trong đó chạy thận nhân tạo qua đường AVF là phương pháp phổ biến nhất. AVF được coi là “cửa ngõ sinh tồn” cho bệnh nhân lọc máu. Tuy nhiên, khi đường dò này gặp biến chứng, đặc biệt là vỡ AVF (cầu tay chạy thận), tình trạng có thể trở thành một cấp cứu ngoại khoa nguy hiểm. Việc nâng cao nhận thức về nguy cơ, dấu hiệu cảnh báo và xử trí vỡ AVF là cần thiết để bảo vệ tính mạng và nâng cao chất lượng điều trị cho bệnh nhân.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Vỡ AVF thường liên quan đến những yếu tố:
- Tăng áp lực máu kéo dài trong lòng mạch.
- Phình mạch do thành mạch suy yếu theo thời gian.
- Nhiễm trùng tại vị trí dò làm tổn thương cấu trúc mạch.
- Chấn thương cơ học trong quá trình chọc kim hoặc va chạm bên ngoài.
- Tăng huyết áp không được kiểm soát ở bệnh nhân chạy thận.
Những bệnh nhân chạy thận lâu năm, có khối phình AVF lớn hoặc từng bị chảy máu tái phát thường đối mặt nguy cơ cao hơn.
Dấu hiệu lâm sàng cần nhận biết
Một số triệu chứng cảnh báo vỡ AVF bao gồm:
- Xuất hiện khối phồng lớn, đau nhức tại vị trí AVF.
- Vùng da quanh đường dò trở nên mỏng, bóng, đổi màu tím đỏ.
- Chảy máu rỉ rả hoặc nhiều lần tại chỗ chọc kim.
- Đột ngột chảy máu ồ ạt khó kiểm soát – biểu hiện của tình huống cấp cứu.
Nhận biết sớm và xử lý kịp thời những dấu hiệu này có thể giảm thiểu nguy cơ tử vong.
Xử trí vỡ AVF
- Tại nhà hoặc cộng đồng: cần băng ép trực tiếp lên vùng chảy máu, đồng thời gọi cấp cứu ngay.
- Tại cơ sở y tế: bác sĩ sẽ đánh giá tổn thương, khâu phục hồi hoặc tiến hành phẫu thuật tạo đường AVF mới. Một số trường hợp cần thay thế bằng catheter tĩnh mạch trung tâm để duy trì quá trình lọc máu tạm thời.
Biện pháp phòng ngừa
Để hạn chế nguy cơ vỡ AVF, bệnh nhân nên:
- Tái khám định kỳ và được siêu âm Doppler để đánh giá lưu lượng, phát hiện sớm phình mạch.
- Không chọc kim lặp đi lặp lại một vị trí.
- Tránh va đập mạnh tại vùng có đường dò.
- Kiểm soát huyết áp, đường huyết và mỡ máu.
- Khi thấy dấu hiệu bất thường, cần đến ngay bệnh viện có chuyên khoa Thận – Lọc máu.
ĐƠN NGUYÊN THẬN NHÂN TẠO BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC NAM CẦN THƠ
Đơn nguyên Thận nhân tạo của Bệnh viện Đại học Nam Cần Thơ được đầu tư hệ thống máy chạy thận tiên tiến, đảm bảo chất lượng điều trị an toàn. Tại đây, bệnh nhân:
- Được theo dõi liên tục tình trạng AVF trong từng ca lọc máu.
- Được tư vấn và hướng dẫn chăm sóc AVF đúng cách để giảm biến chứng.
- Được can thiệp kịp thời khi phát hiện bất thường như phình mạch, hẹp mạch hay nguy cơ vỡ AVF.
Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và điều dưỡng chuyên môn cao, Đơn nguyên Thận nhân tạo cam kết mang lại dịch vụ an toàn – hiệu quả – nhân văn, đồng hành cùng bệnh nhân suy thận mạn trong hành trình điều trị dài lâu.
Vỡ AVF trong chạy thận nhân tạo là một biến chứng nghiêm trọng, có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh. Nhận diện sớm các dấu hiệu cảnh báo, thực hiện biện pháp phòng ngừa và thăm khám định kỳ tại cơ sở y tế uy tín là chìa khóa bảo vệ an toàn cho bệnh nhân. Bệnh viện Đại học Nam Cần Thơ với Đơn nguyên Thận nhân tạo hiện đại chính là địa chỉ tin cậy, giúp người bệnh suy thận mạn được chăm sóc toàn diện và giảm thiểu biến chứng nguy hiểm.
Tài liệu tham khảo
- Lok, C. E., & Jennings, W. C. (2018). Arteriovenous fistulas for hemodialysis: Update 2018. American Journal of Kidney Diseases, 72(5), 733–745. https://doi.org/10.1053/j.ajkd.2018.03.028
- Al-Jaishi, A. A., Oliver, M. J., Thomas, S. M., Lok, C. E., Zhang, J. C., Garg, A. X., & Kosa, S. D. (2014). Patency rates of the arteriovenous fistula for hemodialysis: A systematic review and meta-analysis. American Journal of Kidney Diseases, 63(3), 464–478. https://doi.org/10.1053/j.ajkd.2013.08.023
- Lee, T., & Roy-Chaudhury, P. (2009). Advances and new frontiers in the pathophysiology of venous neointimal hyperplasia and dialysis access stenosis. Advances in Chronic Kidney Disease, 16(5), 329–338. https://doi.org/10.1053/j.ackd.2009.06.005
- Sidawy, A. N., Gray, R., Besarab, A., Henry, M., Ascher, E., Silva, M., & Miller, A. (2008). Recommended standards for reports dealing with arteriovenous hemodialysis accesses. Journal of Vascular Surgery, 48(5 Suppl), 2S–25S. https://doi.org/10.1016/j.jvs.2008.08.042
BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC NAM CẦN THƠ
THÂN THIỆN – TẬN TÂM VÀ NÂNG TẦM SỨC KHỎE
