Hội chứng buồng trứng đa nang (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) là một rối loạn nội tiết phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 5–10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh đặc trưng bởi sự mất cân bằng hormone, rối loạn rụng trứng và sự xuất hiện của nhiều nang nhỏ ở buồng trứng. Không chỉ gây rối loạn kinh nguyệt, PCOS còn làm tăng nguy cơ vô sinh, béo phì, đái tháo đường type 2 và bệnh tim mạch.
PCOS thường tiến triển âm thầm, nhiều phụ nữ chỉ phát hiện khi gặp khó khăn trong việc mang thai hoặc khi đi khám sức khỏe định kỳ.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Đến nay, nguyên nhân chính xác của PCOS chưa được xác định, nhưng các nghiên cứu cho thấy mối liên quan đến:
- Rối loạn nội tiết tố: tăng androgen (hormone nam) bất thường.
- Đề kháng insulin: gây rối loạn chuyển hóa, dễ dẫn đến tiểu đường type 2.
- Yếu tố di truyền: có tính chất gia đình.
- Lối sống: ít vận động, chế độ ăn nhiều đường, chất béo.
Hình 1 – Ảnh minh họa buồng trứng đa nang
Dấu hiệu nhận biết
Các triệu chứng phổ biến của PCOS bao gồm:
- Rối loạn kinh nguyệt: kinh thưa, kinh không đều hoặc vô kinh.
- Khó mang thai do rối loạn rụng trứng.
- Biểu hiện cường androgen: mọc nhiều lông mặt, mụn trứng cá, hói đầu kiểu nam.
- Thừa cân, béo bụng.
PCOS không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình và tâm lý mà còn để lại những hệ quả lâu dài cho sức khỏe.
Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị
Nếu không được chẩn đoán và can thiệp kịp thời, PCOS có thể gây ra:
- Vô sinh hoặc khó thụ thai.
- Đái tháo đường type 2.
- Tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tăng huyết áp.
- Nguy cơ ung thư nội mạc tử cung do rối loạn rụng trứng kéo dài.
- Tác động tiêu cực đến tâm lý: lo âu, trầm cảm, giảm chất lượng cuộc sống.
Vai trò của Khoa Sản – Phụ khoa Bệnh viện Đại học Nam Cần Thơ
Ở Việt Nam, việc chẩn đoán và điều trị hội chứng buồng trứng đa nang ngày càng được quan tâm trong chuyên ngành sản phụ khoa. Tại các bệnh viện đa khoa lớn, trong đó có Bệnh viện Đại học Nam Cần Thơ, tại Khoa Sản Phụ Khoa người bệnh có thể được tiếp cận với các phương pháp chẩn đoán hiện đại như siêu âm, xét nghiệm nội tiết và đánh giá chuyển hóa.
Hướng điều trị thường bao gồm điều chỉnh nội tiết, thay đổi lối sống, kiểm soát cân nặng, đồng thời kết hợp hỗ trợ sinh sản khi có nhu cầu. Với những trường hợp phức tạp, bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp ngoại khoa.
Nhờ sự phối hợp đa chuyên khoa, người bệnh PCOS được tiếp cận hướng quản lý toàn diện hơn, vừa kiểm soát triệu chứng, vừa bảo vệ sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống.
Hình 2 – BS.CKII. Nguyễn Thị Huệ – Trưởng Khoa Sản Phụ khoa Bệnh viện Đại học Nam Cần Thơ thăm khám, tư vấn cho bệnh nhân
Phòng ngừa và chăm sóc tại nhà
Để giảm nguy cơ mắc hoặc kiểm soát tốt PCOS, phụ nữ nên:
- Duy trì cân nặng hợp lý, tăng cường vận động.
- Ăn uống khoa học: giảm tinh bột tinh chế, hạn chế đồ ngọt, tăng rau xanh và chất xơ.
- Khám sức khỏe phụ khoa định kỳ, đặc biệt khi có rối loạn kinh nguyệt.
- Tránh căng thẳng, giữ lối sống lành mạnh.
Khám định kỳ tại Bệnh viện Đại học Nam Cần Thơ
Khám phụ khoa định kỳ là bước quan trọng để phát hiện sớm những bất thường như rối loạn nội tiết, u nang buồng trứng hay dấu hiệu của PCOS. Tại Bệnh viện Đại học Nam Cần Thơ, người bệnh được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa sản – phụ khoa, kết hợp siêu âm và xét nghiệm cần thiết. Việc theo dõi định kỳ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, hạn chế biến chứng và hỗ trợ kế hoạch sinh sản trong tương lai.
Hội chứng buồng trứng đa nang là bệnh lý mạn tính, phức tạp, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản và toàn thân của phụ nữ. Tuy nhiên, nhờ các tiến bộ trong y học và sự đồng hành của các cơ sở y tế, phụ nữ mắc PCOS hoàn toàn có cơ hội được chẩn đoán sớm, điều trị hiệu quả và bảo tồn khả năng sinh sản.
Việc chủ động khám phụ khoa định kỳ và duy trì lối sống khoa học sẽ là chìa khóa giúp kiểm soát PCOS, nâng cao chất lượng cuộc sống cho phụ nữ.
Tài liệu tham khảo
- Bộ Y tế. (2022). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị sản phụ khoa. Hà Nội: Nhà xuất bản Y học.
- Fauser, B. C., Tarlatzis, B. C., Rebar, R. W., Legro, R. S., Balen, A. H., Lobo, R., … Boivin, J. (2012). Consensus on women’s health aspects of polycystic ovary syndrome (PCOS): The Amsterdam ESHRE/ASRM-Sponsored 3rd PCOS Consensus Workshop Group. Fertility and Sterility, 97(1), 28–38. https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2011.09.024
- International Evidence-Based Guideline for the Assessment and Management of Polycystic Ovary Syndrome. (2018). Monash University. Retrieved from https://www.monash.edu/medicine/sphpm/mchri/pcos
- Teede, H. J., Misso, M. L., Costello, M. F., Dokras, A., Laven, J., Moran, L., Piltonen, T., & Norman, R. J. (2018). Recommendations from the international evidence-based guideline for the assessment and management of polycystic ovary syndrome. Human Reproduction, 33(9), 1602–1618. https://doi.org/10.1093/humrep/dey256
